Ποῦ θέ νά φύγη κ’ ἤ Τουρκιά 'ς τσή χῶρες γιά νά ὑπάη;

 

 

νά μείνουσι καί Σφακιανοί, οὔλους νά μή τσοί φάη».

 

 

Καί τότες ὅ Πρωτόπαπας κ’ ἄλλοι πολλοί του λέσι,

 

 

τά 'σωθικά τωνε πονοῦ τά ‘μμάθια τωνε κλαίσι.

 

 

«Δάσκαλε Γιάννη, τῷ Σφακιῶ, καί 'μείς θά σ' ἀκλουθοῦμε,

 

 

γιά νά σέ συντροφιάζωμε νά σέ παρηγοροῦμε.

 

 

Κ’ ἄν ‘αἵ καί δέ σ' ἀφήσουσιν, ὀπίσω γιά νά 'ρθούμε,

 

 

μαζύ σου ν' ἀποθάνωμε μαζύ σου νά πνίγουμε».    610

 

 

«Κάτσετε σεῖς Πρωτόπαπα, καί χρεία ‘ναί μεγάλη

 

 

νά ἰδῆτ’ ἴντα θ’ ἀπογενῆ καί τῷ Σφακιῶ τό χάλι.

 

 

Μά γιά νά μ’ ὠφελήσετε καθόλου δέ 'μπορείτε,

 

 

καί μόνο 'που θέ νά 'ρθετε μαζύ μου νά χαθῆτε».

 

 

«Ἔμεις μαζύ σου θά 'ρθωμε νά πηαίνωμεν ἀντάμι,

 

 

καί ὁ πασάς εἰς τά Σφακιά ἴντ’ ἄλλο θέ νά κάμη ;

 

 

ἐρρήμαξε κ' ἐσκλάβωσε, καί ἐχόρτασ' ἡ καρδιά του,

 

 

‘σά πάμ' ἐμεῖς θά σηκωθῆ, νά ὑπάη 'ς τή δουλειά του».

 

 

• Μά λέει κ’ ὁ Μανούσακας^. «κάμετ' ὡς ἀγαπᾶτε^.

 

 

 

ἐγώ δέ τό θωρῶ καλό εἰς τοῦ πασᾶ νά ὑπάτε^.

 

 

ἐγώ κ' ὁ Βωλουδόπολος, ὁ Χοῦρδος καί οἵ γιάλλοι,

 

 

δέ προσκυνοῦμε 'μεις πασά καί βασιλειά κεφάλι.

 

 

Εἰς τά φαράγγια 'ς τά γρεμνά θά 'πά νά κατοικοῦμε,

 

 

κ’ ὥστε νά στέκη ἕνας μας Τούρκους θά πολεμοῦμε^.

 

 

‘ς τή Σβουριχτή θά κατσωμέ, ‘πάνω ‘ς τό Λινοσέλλι,

 

 

κ' ἄς μάσε κάμη ὁ Θεός κ' ἡ χάρι τ' ὅτι θέλει».

 

 

Λέει τωνε κ' ὁ Δάσκαλος μέ ‘μμάθια δακρυσμένα,

 

 

«πιστέψετε 'ς τή χάρι τοῦ ἀδέρφια 'μπιστεμμένα,

 

 

οὖλοι γυναῖκες καί παιδιά ἀπάνω 'ς τσή μαδάρες,

 

 

ὥστε ν' ἀφήσου τά Σφακιά oι γιάπιστοι μπουρμάδες,

 

 

κ' ὀρπίζω πῶς ὀγλήγορα, 'σάν πᾶμε νά μᾶς 'δούσι,

 

 

ζήσωμε γῆ 'ποθάνωμε, θέ νά ξεκουμπιστούσι^{. 632/1032}

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Κ’ ἀποκειας ἐσηκώθηκε καί ‘πάει 'ς τά παιδιά του,

 

 

νά παραγγείλλη καί νά εἰπῆ τ’ ἀπομισέμματά του^.

 

 

λέει «γυναίκα μ' ἀκριβῆ, καί 'μπιστικό μου 'ταίρι,

 

 

μέ γνῶσι καί μέ φρόνεψιν, ἄκουσε τό χαμπέρι^.

 

 

ἐγώ θά ὑπάω ‘ς τοῦ πασᾶ, μαζύ του νά 'μιλήσω,

 

 

καί δέν κατέχω καί γοργῶ, ἄν 'αἵ γυρίσ' ὀπίσω.

 

 

Ἔχε τήν ἔγνοια τῶν παιδιῶ, 'σάν εἶσαι μαθημένη,

 

 

καί νά τά συλλογιάζεσαι 'ξύπνου καί κοιμισμένη.

 

 

Πάντα μαζύ μέ τσ’ ἐδικούς, 'ξαδέρφους καί μπαρπάδες,

 

 

μέ τσ' ἀδερφούς καί τσ' ἀνηψιούς, ‘π’ ἀφήκαν οἱ γιαγάδες.

 

 

Κ’ ὀρπίζω πώς μέ τό πασά, κ' ἐγώ θέ νά φιλέψω,

 

 

κ' ἐκείνους 'πωσκλαβώθηχαν γιά νά τσοί ξεμπερδέψω^.

 

 

τά θάρρη μας εἰς τό Θεό, νά τόν παρακαλοῦμε,

 

 

νά ξαναϊδοῦμεν ὅσους ζιοῦν, κ’ οὖλοι ν’ ἀνταμωθοῦμε.

 

 

Ἐλάστε ‘ς τήν ἀγκάλη μου, παιδιά, νά σᾶς φιλήσω,

 

 

καί φρόνιμα νά κάνετε, ὥστε 'που νά γυρίσω^.

 

 

ν' ἀκούετε τσή μάνας σᾶς κ' ἐπά τῶν ἐδικῶ σας,

 

 

καί τήν εὐκή μου νά ‘χετε, καί τό Θεό βουηθό σας.

 

 

Καί σεῖς οἱ φίλοι κ’ ἐδικοί, ἀδέρφια Σφακιανοί μου,

 

 

ἀκούσετε νά σᾶς εἰπῶ κ’ ἐγώ τή συβουλή μου^.

 

 

τοῦ Τοῦρκο μή θαρρεύγεστε ὅσα κ' ἄν 'αἵ σᾶς τάσση,

 

 

μέ ψώματα θά πολεμᾶ οὔλους σας νά γελάση^.

 

 

μακρειά τοῦ Τοῦρκο φεύγετε κιανεῖς μήν τοῦ σιμώνη,

 

 

ὥστε νά ἰδοῦμ' ἡ μοίρα μας τά μᾶς φυλάγει ἀκόμη».

 

 

Κ’ ὡς ἄνοιξε τά χείλη του γιά ν' ἀποχαιρετίξη,

 

 

ἐτρέχασιν τά 'μμάθια του 'σάν τό νερό ‘ς τή βρύσι^.

 

 

μ’ ἀπήτις ἐξεκίνησε κ’ ἐπῆρεν ἴσια κάτω,

 

 

ἐτότε κ’ ἡ γυναίκα τοῦ τόν ἐμοιρολογάτο. 660/1032

 

 

 

«Μισεύγεις, Δάσκαλε Γιαννιό, κ’ ἴντα μου παραγγένεις ;

 

 

θωρῶ τό καί κατέχω τό, πῶς δέ ξαναγιαγιέρνεις.

 

 

‘Ως πότε νά σέ καρτερῶ, πότε νά σ’ ἀνημένω,

 

 

νά 'χω τή πόρταν ἀνοιχτή καί τό τεψί στρωμένο;»

 

 

«Ἀπού τό Κάστρο νά 'ρθῶ 'γώ θ’ ἀργήσ’ ὅπως κ’ ἄν διάξω,

 

 

μά 'σάν γιαγείρω τό γιαμιᾶς τά σπίθιά μας θά σιάξω.

 

 

Νά κάτσης 'σάν ἀρχόντισσα, ὡς ἤσου μαθημένη,

 

 

νά 'χης τή πόρτα σ' ἀνοιχτή, τή τάβλα σου στρωμένη,

 

 

τά μοιρολόγια σώπασε ἔλα 'ς τό λοϊσμό σου,

 

 

μά ζωντανό τόνε θωρεῖς ἀκόμη τό Γιαννιό σου».

 

 

Μά βουρκωμένος προπατεῖ καί πάει ν’ ἀλαργάρη,

 

 

μέσα ἤ καρδιά τοῦ 'σκλίβωσε κ’ ἄς ἦτο παλληκάρι^.

 

 

κ' ὄντεν ἐπέρνα ‘ς τό χωριό, τά 'μμάθιά τ' ἐδακρύζα,

 

 

ἀπώβλεπε τά σπίθια τοῦ ἀκόμη κ' ἐκαπνίζα.

 

 

Βαρειά βαρειά ‘ναστέναξε καί μοναχός του λέει,

 

 

(τόν ἀπατόν του δέ ψηφᾶ, καί τά κονάκια κλαίει)^.

 

 

«ἄντζεπ’ ἄν ‘αἵ μέ φτάξουνε σακκούλια πεντακόσια,

 

 

νά σιάξω τά κονάκια του, ὡς ἤσανε καί πρῶτα».

 

 

Ἐσυντροφιάζασιν τόνε δικολονιές καί ξένοι,

 

 

κ’ ἤσαν μιάν ἑβδομηνταριά κ’ οὖλοι ξεδιαλεμμένοι^.

 

 

φτάνου 'ς τό Φραγγοκάστελο κ’ εἰς τοῦ πασᾶ ‘ποσώνου,

 

 

κ’ ἐκεῖνος ἐδιάταξε κ’ εὐτύς τσοί 'ξαρματώνου^.

 

 

οὔλους τσ’ ἑξαρματώσασι καί τσοί 'μπισταγγωνίζου,

 

 

καί τότε δά τό 'νοιώσασι πῶς δέ ξαναγυρίζου.

 

 

Οὔλους τσοί πέμπει μαζωχτούς μαζ' ἁλυσσοδεμένους,

 

 

πολλά τσ’ ἐβασανίσασι ‘ς τό δρόμο τσοί καϋμένους. 686/1032