Ήθη και Έθιμα

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΑ ΣΦΑΚΙΑ

 

Η Γυναίκα στα Σφακιά.

 

 

 

 

 

 

Η ενδυμασία της γυναίκας το 1598.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gynaikia_foresia_sfakia

 

Αμπράκαμος γυναικείο κόσμημα με 33 χάντρες.

amprakamos.jpg

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η γυναίκα σήμερα στα Σφακιά έχει ίσα δικαιώματα με τον άνδρα,

τους περασμένους αιώνες η θέση της γυναίκας ήταν διαφορετική και για να γίνω

σαφέστερος πριν την παντρειά η κόρη δεν είχε δικαίωμα να εκφράζει γνώμη.

Ακόμα και για την παντρειά της αποφάσιζε ο πατέρας ή τα αδέλφια της,

αυτή όφειλε να δεχθεί την άποψη των δικών της οι οποίοι φρόντιζαν για το καλό της.

Η κόρη δεν έπαιρνε μερίδιο από την πατρική περιουσία αν υπήρχαν άρρενες,

ενώ από την μητρική έπερνε ίσο μερίδιο με τα αγόρια, σε άλλες περιπτώσεις

έπαιρνε ένα μικρό τμήμα από το σύνολο το ξεπρούκη και δεν έπρεπε να διεκδικεί άλλο.

Αν κάποιος συνόδευε γυναίκα από το συγγενικό του περιβάλλον φρόντιζε

να δείχνει ότι την έχει σε υπόληψη.

Κανένας οικογενειάρχης δεν άφηνε τη γυναίκα του ή θηλυκό μέλος της οικογένειας

να πάει στα πρόβατα, να σκάβει, ή να φέρνει ξύλα.

Κανόνας στα παλιά ήταν να βλέπεις την γυναίκα καβάλα στο κτήμα και ο σύζυγος

να ακολουθεί πεζός.

Όσον αφορά την προσβολή σε γυναίκα τις περισσότερες φορές ξεπλενόταν με αίμα,

οι γερόντοι δίδασκαν τους νεότερους  με τη φράση ‘‘δεν αρμόζει σε άνδρα να συνερίζετε των γυναικών‘‘.

Η Σφακιανοπούλα δεν έπρεπε να αφήνει τα συναισθήματα ή τις σαρκικές της επιθυμίες

να την οδηγούν. Οι Σφακιανές μισούσαν τόσο τους κατακτητές που δεν ήταν λίγες οι

φορές που νεαρές αιχμάλωτες έπεσαν σε πηγάδια ή άλλες προτίμησαν να πέσουν από γκρεμούς για να αποφύγουν την ατίμωση.

Οι γυναίκες γενικά δεν συμμετέχουν στις μάχες αλλά όταν υπάρχει έλλειψη ανδρών

και αυτές δίνουν το παρόν.

Ο Ν. Αγγελής αναφέρει  για την μάχη της Ανώπολης το 1770

 

<< κατά την διάρκεια της μάχης πήραν το βάπτισμα του πυρός και οι γυναίκες

πέντε - έξι που ξέφυγαν δεν άφησαν για χρόνια πολλά το τουφέκι.

Βγήκαν στα βουνά και πολεμούσαν σαν άνδρες.

Η ιστορία έσωσε τα ονόματα μερικών από δημοτικά τραγούδια ή

από το στόμα των συμπολεμιστών των.

Ήταν η Σγουραφελλιά, η Μπουρμπαχοκατσουλή κόρη του Βούρβαχη,

μια Κατερινιά Ανωπολίτισσα μια Σοφούλα Καλλικρατιανή και άλλες >>.

 

Στα 1774 έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από την καταστροφή της επαρχίας και

οι καπετάνιοι αποφασίζουν να κινηθούν κατά του Τουρκοενετού Αγά Αληδάκη

ο οποίος έχει τον πύργο του στο χωριό Εμπρόσνερος.

Ο Αγάς τους έχει στενέψει την αγροτοκτηνοτροφική περιοχή και

επιπλέον τους φοβερίζει ότι θα ανέβει στα Σφακιά.

Αυτός ο πόλεμος θα γίνει με την βοήθεια των γυναικών οι οποίες απαίτησαν την συμμετοχή τους.

Έχουν βλέπεται μείνει λίγοι οι Σφακιανοί και οι γυναίκες τους είναι μπαρουτοκαπνισμένες

από την προηγούμενη επανάσταση άρα δεν μπορούν να τους αρνηθούν.

Ο ποιητής της εποχής Γεωργής Πάτερος γράφει:

« Είπε η Πατσουροζαμπιά  κι εμείς θ΄αρματοθούμε,

κι η Νικολέτα κι η Χρυσή θε να σας ακλουθούμε

μαζί να πολεμήσωμε,μαζί κι ανε χαθούμε,

και μεις εβαρεθήκαμε τσοι Τούρκους να γροικούμε

........................................... Γυναίκες,

σεις να κάτσετε μαζί με τα παιδιά σας,μα σας κάτω ‘ς τον Πρόσνερο,

δεν έναι  η δουλειά σας ογλήγορα ‘ς τά σπίθια σας, των λεν’ οι πολεμάρχοι,

μα μεις του Πύργου την Τουρκιά την τρώμε και μονάχοι.

- Μα μεις δεν απομένομε, μαζί σας θ’ ακλουθούμε,

τση Ρωμηοσύνης τον οχθρό κ’ εμείς θα πολεμούμε.

- Άς έρθου, σα δε γίνεται, μα η πρώτη των δεν έναι ».

είπεν ο Βολουδόπωλος ……………………….

Οι Σφακιανοί  αφού κύκλωσαν τον γενίτσαρο, στον πύργο του,

κατάφεραν μετά από αγώνα και θυσίες να τον νικήσουν και να καταστρέψουν τον πύργο.

Στο προσκλητήριο των νεκρών αγωνιστών είναι και ηρωίδες:

«κλαιν την Βουρβαχο-Κατσουλή,με την μακρέ πλεξούδα,

από πολέμ’ αντρείστικα, κ’ ας ήτο κοπελούδα κλαίσι και την Σγουραφελλιά,

πώκαμε τα λαγούμια, κ’ έκανε τα παιδιά ‘ρφανα, χηράδες τα χανούμια».

Ερείπια του πύργου στέκονται στον Εμπρόσνερο για  να μας θυμίζουν μια ακόμα θυσία.

Οι Σφακιανές τραγουδούσαν

<< Καλλιά να ιδώ το αίμα μου
στη γη να κοκκινίσει
παρά να δω τα μάτια μου
Τούρκος να τα φιλήσει>>


ο Πάσχλευ έγραψε:

<<Οι Σφακιανές τόσο απεχθάνονται τους Τούρκους ώστε

προτιμούν χίλιους θανάτους παρά να συνευρεθούν με αυτούς>>.

Μιά ωραία κόρη συνέλαβαν το Μάρτιο του 1824 οι Τούρκοι στο Μουρί,

ο πασάς τι ρώτησε που υπάρχει πηγάδι για νερό, αυτή του έδειξε, όταν ο πασάς έπινε νερό, η κόρη έπεσε στο πηγάδι και πνίγηκε.

 

ΕΘΙΜΟ

Η κόρη των Παττακών από τους Κομητάδες, αραβωνιαστικιά του  Παύλου Ζαμπέτη, του πρώτου νεκρού της επανάστασης του 1770, στέλνει τα μαλλιά της με την μάνα της στον ήρωα, η ίδια δεν επιτρεπόταν να πάει στην κηδεία. Ακολούθως θα αραβωνιαστεί σύμφωνα με το έθιμο τον αδελφό του ήρωα.

Η μάνα της  μοιρολογά τον χαμένο νέο.

 

Γιέ μου , θλιφτή παραγγελιά σου φερν’ απού τα όρη ,

χαιρετισμό μιάς άμοιρης , που να ‘ ρθει δεν εμπόρει .

Ξαθά μαλλιά π’ανάθρεφε , επά και χρόνια τόσα,

να στρώνει προσκεφάλι σου , κι ιδέ πως αποδώσα.

Κάθε κλωνί κι απαντοχές τσι σύγκοψε ολπίδα.

μα οψές ουλες τα απαντοχές τσι σύγκοψε η λεπίδα.

Ρωτώ τον καπετάνιο σου, το Δάσκαλο το Γιάννη,

όντεν αθούσι τα κλαδιά , πόλεμο γιάντα κάνει,

και παίρνει ο ήλιος πούλουδα και παλικάρια ο Χάρος ,

και τα παντέρμα τα Σφακιά διπλόν το ‘ χουν το βάρος.

 

Τους σκληρούς αιώνες πριν τον 20ο η γέννηση κοριτσιού δεν ήταν και πολύ επιθυμητή,

αυτό βέβαια δικαιολογείται από το ότι η δύναμη κάθε οικογένειας μετριόταν από τους άνδρες της.

Στον 21ο αιώνα η γυναίκα στα Σφακιά ακολουθεί τη γενικότερη πορεία της χώρας, δηλαδή,

πλήρης συμμετοχή στην εκπαίδευση όπως και στην  εργασία.

 

 

Είσοδος Μελών

Ποιός είναι online?

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 33 επισκέπτες και κανένα μέλος

Αναζήτηση