Ήθη και Έθιμα

ΣΦΑΚΙΑΝΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΣΠΙΤΙ

 

ΣΦΑΚΙΑΝΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΣΠΙΤΙ

Πριν ξεκινήσω να σας περιγράφω ένα σφακιανό σπίτι των παλαιών χρόνων θα πρέπει να γνωρίζετε κάποια πράγματα. Πρώτα πρώτα ότι τα σπίτια των Σφακιανών την εποχή των κατακτητών Ενετών και Τούρκων καταστράφηκαν αμέτρητες φορές εκ θεμελίων η δε ανακατασκευή τους ήταν συλλογική προσπάθεια  συγγενών και φίλων. Το άλλο είναι ότι κάθε Σφακιανός έπρεπε να διατηρεί δύο σπίτια ένα στο ορεινό χωριό  για το καλοκαίρι και ένα στο πεδινό για το χειμώνα.

Τα σπίτια στα Σφακιά είναι μοναχικά και χωριστά το ένα από το άλλο μερικές φορές το σπίτι περικλείεται και από ένα μαντρότοιχο από ακατέργαστες πέτρες.

Σπίτι του χωριού Κολοκάσια.

 

 

 

 

 

Ως κάτοψι φανταστήτε ένα παραλληλόγραμμο

Sfakiano_spiti_katopsi

 

Οι διαστάσεις ποικίλουν ανάλογα με την οικονομική μπόρεση του ιδιοκτήτη, ένας μέσος όρος διαστάσεων ήταν 12 μήκος 7 πλάτος και 4 μέτρα ύψος.

Στο μέσο μιας από τις μεγάλες πλευρές υπάρχει η πόρτα που σε μερικές περιπτώσεις είχε στο πάνω αριστερό ή δεξί τμήμα της ένα παραθυράκι. Δε μιλάμε για στεγανότητα όσον αφορά τον αέρα ειδικά αν φυσούσε κάθετα στη πόρτα.

Στο μέσο του σπιτιού υπήρχε μια καμάρα το γύρισμα της οποίας ξεκινούσε περίπου από το 1,20 μέτρα ύψος. Η καμάρα ήταν το μόνο σχετικά καλαίσθητο τμήμα του σπιτιού μιας και τις δινόταν σημασία στη κατασκευή. Το τμήμα κάτω από την καμάρα λεγόταν σάλα.

Μέσα το σπίτι χωριζόταν από την καμάρα σε δύο μέρη τα οποία πάλι και αυτά έδιναν δύο χώρους θα λέγαμε ότι ένας ενιαίος χώρος χωριζόταν στα τέσσερα. Οι τέσσερεις αυτοί χώροι κάλυπταν ιδιαίτερες λειτουργικές ανάγκες.  Μπαίνοντας από την πόρτα αριστερά ήταν ο χώρος της κουζίνας του τζακιού και του φούρνου πάνω από αυτά ήταν μια ταύλα που φυλασσόταν το ψωμί. Η δεξιά σπάλα χρησίμευε ανάλογα με τις περιστάσεις.

Ποιό μέσα τα δύο χωρίσματα ή σπάλες  ήταν διόροφα. Η αριστερή σπάλα κάτω χρησίμευε  ως αποθηκευτικός χώρος και πάνω ήταν ένας από τους υπνοχώρους ή κοιμητέ στην τοπική διάλεκτο. Η δεξιά κάτω σπάλα είχε το πατητήρι και όταν δεν λειτουργούσε στρωνόταν με σανίδες και σχηματιζόταν πάνω τους σοφάς με λειτουργία ως δεύτερου υπνοχώρου.

Διαφορετικά ανάλογα με την εποχή κτίζονται τα σπίτια των καραβοκύριδων αστών του Εμπρόσγιαλου. Σ΄αυτά θα δούμε και ένα δεύτερο όροφο ονομαζόμενο και οντά ή καινοτομίες ανάλογες με τα ταξίδια και τον επηρρεασμό του ιδιοκτήτη από ξένους τόπους.

 

Sfakiano_spiti_livaniana_xalasma_

 

Κατασκευαστικά στοιχεία:

Οι τοίχοι κτίζονταν με πέτρα από σκληρό ασβεστόλιθο και μαλακή πέτρα στη καμάρα και πυλάσβεστο.

Εσωτερικά οι τοίχοι επαλύφοντε με δύο χέρια σουβά ενώ εξωτερικά μένουν ασουβάντιστοι.

Η σκεπή ή δώμα κατασκευάζεται με δοκάρια από κυπαρίσσια ή πρινάρια ή ακόμα και ελιές πάνω από τα οποία στρώνονται κάθετα σχίζες ή σανίδες αν υπάρχουν από πάνω πέφτουν σπάρτοι ή αστοιβίδες ή σφάκες, παραπάνω μπαίνει μια στρώση κοινό χώμα και από πάνω έμπαινε η λεπίδα που είναι χώμα υδατοστεγές. Την λεπίδα την πατούσαν με ένα βαρύ κύλινδρο για να κάτσει. Από χρονιά σε χρονιά ράντιζαν την λεπίδα με αλάτι θαλάσσης για να μην βγάζει χόρτα και χάσει την στεγανότητα της.

 

 

 

Εξωτερικά του σπιτιού

Έξω από το σπίτι μερικές φορές κατασκευαζόταν ένας μικρός βοηθητικός χώρος το παράσπιτο.

Μια κρεβατίνα στόλιζε την αυλή για τον ίσκιο του καλοκαιριού.

 

 

 

 

 

ΙΝΒ 24012013

Είσοδος Μελών

Ποιός είναι online?

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 136 επισκέπτες και κανένα μέλος

Αναζήτηση